МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧИЙН
ИЛГЭЭЛТ
Эрхэм
хүндэт эрдэмтэн судлаачид, профессор багш нар аа,
Хүндэт зочид оо,
Та бүхэндээ Монгол Улсад орчин цагийн шинжлэх
ухааны салбар үүсэж хөгжсөний түүхт 100 жилийн ойн баярын мэндийг дэвшүүлье.
Монголчууд үндэстэн болон
бүрэлдэж, төр улсаа цогцлоон бадраасан
хөлгөн их түүхийнхээ бүхий л үед эрдэм ухааныг эрхэмлэн дээдэлж, зон
олныхоо оюуны сор, ухааны жигүүр эрдэмтэн мэргэдээ түшиглэж ирсэн түүхэн уламжлалтай.
Оюун билигт өвөг дээдэс
маань эртнээс орчлон ертөнцийн жам ёсыг шинжин таньж, нар, сараа төрийн
бэлгэдэлдээ дээдлэн залж байсан бол XIII зуунд Чингис хаан “Цэцдийн зөвлөл”,
Хубилай сэцэн хаан “Бичгийн мэргэдийн хүрээлэн” байгуулсан түүхтэй. Хожим, 1911 онд Богд хаант Монгол Улсын
Засгийн газар “Монгол орныг шинжин үзэх тухай хэрэг шийтгэх хороо”, 1921 онд Ардын
засгийн газар төрийн яамны эрх хэмжээ бүхий Судар бичгийн хүрээлэн, 1942 онд
дээд боловсролын ууган байгууллага Монгол Улсын Их Сургууль, 1961 онд Ардын Их
Хурлын Тэргүүлэгчдийн зарлигаар Шинжлэх ухааны академийг тус тус байгуулжээ.
Хорьдугаар зууны эхэн үе хүртэлх түүхийн олон зууны туршид эрдэм ухааны
хүчинд түшиглэсэн оюун санааны эв нэгдэл нь Монгол Улс хүчирхэгжин хөгжих, даян
дэлхийд “Монголын их амар амгалан” тогтоох шийдвэрлэх хүчин зүйл болж байлаа.
Өнгөрсөн нэгэн зууны түүх
бол эрдэм боловсролыг дээдлэн эрхэмлэж, шинжлэх ухаан, технологийг улсын хөгжлийн
тэргүүлэх хүчин зүйл болгон орчин цагийн шинжлэх ухааны олон салбарыг үүсгэн
хөгжүүлж, шинжлэх ухааны мэргэжлийн байгууллагуудын орчин үеийн тогтолцоог бий
болгож, эх орондоо төдийгүй дэлхий дахины хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхсан судалгаа-хөгжүүлэлтийг
өрнүүлсэн он жилүүд байсан юм.
Чухам энэ л зуунд Монгол
Улс бичиг үсэг үл мэдэх явдлыг арилган түүх, хэл, соёл, байгаль, газар зүй,
экологийн онцлогийг шинжлэн судалж, эх орныхоо нөөц баялгийн хэр хэмжээ,
ашиглалтын арга замыг оношлон тодорхойлж, хүн зоныхоо эрүүл мэндийг хамгаалах,
мал сүргийнхээ үүлдэр, угсааг сайжруулах, өвчин эмгэгийг оношлох, байгалийн
болон таримал ургамлыг судлан шинжилж, газар тариаланг хөгжүүлэн шинэ сорт бий
болгох тэргүүтэй түүхэн дэвшилд хүрч, монгол хүн сансарт нисэн сансар судлалыг
хөгжүүлж, олон улсын хамтын нийгэмлэгт байр сууриа бодитой эзэлж чаджээ.
Монгол Улсын хөгжил дэвшил,
цэцэглэн хөгжихийн үндэс суурь нь монголчууд бидний оюун санааны эв нэгдэл,
шинжлэх ухаан, технологи, инновацийн дэвшингүй хөгжил юм. Миний бие Монгол
Улсын Ерөнхий сайдын албыг хашиж байх үедээ 2019 онд Шинжлэх ухааны ажилтны
анхдугаар их хурлыг зохион байгуулж, шинжлэх ухаан, инноваци, технологийн
салбарын менежментийг шинэ шатанд гаргаж, дэлхийн хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхахыг
эрдэмтэн судлаачдадаа уриалсан билээ. Энэхүү бодлого, зарчмаа цаашид баримтлан анхдугаар
их хурлаас гарсан бодлого, зөвлөмж, шийдвэрийг хэрэгжүүлэхийн төлөө Засгийн
газар, эрдэм шинжилгээний байгууллага, эрдэмтэн судлаачидтайгаа хамтран идэвхтэй
ажиллах болно.
Бидний тавьсан зорилтууд
эхнээсээ хэрэгжиж эрдэм шинжилгээ, судалгааны дэлхийн жишигт хүрсэн орчныг бүрдүүлэх
Шинжлэх ухааны хүрээлэнгүүдийн нэгдсэн цогцолборын бүтээн байгуулалт эхлээд
байна.
Дараагийн зорилт бол
шинжлэх ухаанд зарцуулж буй зардлыг нэмэгдүүлж, санхүүжилтийн оновчтой
тогтолцоо бүрдүүлэх явдал юм.
Түүнчлэн хилийн чанадад шинжлэх
ухаан, технологийн салбарт амжилттай ажиллаж буй эрдэмтэн, судлаачдаа зайнаас
татан оролцуулж хил хязгааргүй оюуны дэд бүтэц үүсгэх шаардлагатай.
Олон улсад үнэлэгдсэн
эрдэмтэн судлаачдын төвлөрөл, орчин үеийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны орчин
нөхцөл, дэлхийн жишигт нийцсэн санхүүжилтийн тогтолцоог бүрдүүлэх замаар “Алсын
хараа – 2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тодорхойлсон олон
улсад өрсөлдөх чадвартай шинжлэх ухаан, технологийн салбарыг хөгжүүлж чадна.
Бүтээлч шинжлэх ухаан,
бүтээгч ард түмэн оршин байгаа цагт хөгжил дэвшил ирдэг нь жам ёс. Харин тэрхүү
хөгжил дэвшлийг бүтээгч эрдэмтэн Та бүхний хичээл зүтгэл, хамтын ажиллагааг
шинэ шатанд гаргаж, үндэсний шинжлэх ухаан, технологи, инновацийн чадамжийг нэмэгдүүлэхийн
төлөө хамтран зүтгэцгээе.
“Эрдэмт хүн улсын чимэг, зүтгэлт хүн төрийн
чимэг” гэсэн ухаант ардын минь сургаал үг бий. Эрдэм номоо эрхэмлэн дээдэлж,
эрдэмтэн мэргэдийнхээ сэцэн ухааныг өнөд түшиж, монгол түмний минь билиг оюун
мохошгүй хурц, мөхөшгүй бат байхын өлзийтэй ерөөлийг өргөн дэвшүүлье.
Мэдлэг ухааны суу билиг
ашид дэлгэрэх болтугай!
